Göttinger Predigten
Göttinger Predigten im Internet hg. von U. Nembach
3. Sonntag nach Trinitatis, 06.07.2014
De Welt is vull van Minsk en, de funnen worn will´n
Predigt zu Lukas 15:1-10 Plattdütsch in de Kark, verfasst von Alfred Buss
Süsters und Broers in Christus,
as ik noch'n lüttje Kerlke was - domols in Ostfreesland - do stunn in't Koekenschapp van min Moder - vöörn an - 'n Tass mit Bloemkesdekor.
So'n Kump mit'n offslaan Greep was dat, nich mehr to bruken to't Drinken van Koffje or Tee. Abers goot to bruken för dat lüttje Hartgeld, de Pennigs, Fiefpennings und Groschens. Hen und her was de ok so'n sülvern Fiftigpennigstück tüsken. Min Vater wull de „lüttje Schiet" - so nömt he dat Klimpergeld - nich hebben. Dat mook hum sien „Knippke" - so heet bi uns dat Portemonaie - to vull und to dick. He bruukt en poor Mark für sin Piep-Teback und för sin Bromfiets, sin Moped. Aber min Moder, de freit sük över jede (elk) Groschen.
De lütje Groschen, dat Kleengeld, ist woll alltied Sak van de Fraulüü west. Bi us in't Hus was dat so. Un ok in Afrika - to'n Biespiel - is dat so: de Fraulüü passen op dat lütje Geld up för das Nödigste to't Leven. Ik kreeg as Knirps van min Moder n' poor Groschen ut' de Kump in't Hand, un denn muss't ick gau noch wat inhalen - bitje Brot or Tee or Koekjes, wiel de Visit kem. In Osteuropa or Afrika süchst du överall, dat Fraulüü verkoopen, wat se in heer Gaarn (Tuun) uptrukken hebben: Kruut un Appels, Tuffels, Walnöten, Appelsinen, Granatappels, ok Eier ut' Höhnerstall un wat dat so givt.
So'n lütje Groschen makt Jesus nu groot. He vertellt van een Frauminske, de heel dörnanner is. Worum? Een lüttje Sülvergroschen ist wech, verschütt gahn. Tein Sülvergroschen wassen in her Kump west - und nu was een wech. Nich weer to finnen.
Jesus vertellt dorvan, wat Minsken tofreden (tofree) makt, wat Freid (blied) makt un dat Leven groot. Aber he vertellt nich van Jackpot un van Lotto, ok nich van een groot Arvskup, wor du'n Hus arvst, vööl Geld - or wat di ümmer tofallt. Jesus vertellt van een lüttje Groschen und van een Frauminske, de dat heel Hus offsöcht dorna.
Wat seggt us dat? Wat dat Leven groot makt un riek, dat fangt nich bi de groode Geldschiens an, nicht bi Riekdoom, ok nich bi Sülver und Gold.
In us Welt ist vööl dörnanner. Up de grooten Finanzmarkten, dor schuven's Millionen un Millarden hen und her. An Börsen, tüschken global players un tüschken Staaten. EZB un FED överschwemmen de Banken mit billig Euros un Dollars, dat de nicht weeten, worhen dormit. Se geven so de Dollar und de Euro as Währungen Stöön. Aber bi de Minsken, de sünner Arbeit sünd, kummt to minn an. Dat kann nich so blieven. Dat verkrumpelt dat Leven und makt et all's anner as groot. Wi seh'nt dat ok bi't WM in Brasilien. Foetball is'n groot Pläseer - ok för mir. Abers dat Volk brukt Spitalen un Schooln för de Kinner, un all bruken n' Dack övert Kopp.
Jesus vertellt dorvan, wat Minsken tofreden (tofree) makt, wat Freid (blied) makt un dat Leven groot. Een verschütt-gohn Sülvergroschen und een Frauminske, de danah mit Iever söcht, sünd hum genug, um us vör't Ogen to stellen, wat Bedüdung hett in't Leven.
Un ik seh dat Frauminske ok vör min Ogen: se is mit hör Haart und mit all' hör Sinnen an't Söken. Se steekt'n Keers an, dat dor Lücht is. Se feegt de Stuuv, se lüstert up das Klimpern van de Groschen und sie luurt up dat Blinkern van de sülvern Münz.
Un ik? Ik kiek hör över't Schuller und ik soek mit. Un Du villicht ok. Soeken steekt ok an.
Abers dor faallt mi up, dat min Platz up de anner Siet ist, nich bi de Frauminske - ik bün de lüttje Sülvergroschen, de dor söcht word. Ik bün verlorn un verschütt gahn. Un du ok.
Abers sacht mol. Wat hett dat Kleengeld mit mi und di to dan? Worum sünd wi verlor'n gan? Ik und Du - Du sittst doch hier, un ik stah hier. Nüms is verschütt gahn.
Och jau. In Kark ist das woll so. Büst man jüst över't Drüppel in't Kark komen, dor worst all' so lütjet makt mit Hout: büst Kleengeld, geihst verlorn, ja - büst`n Schap. Dormit vergliekt Jesus us in sien anne Vertellsel: mit Schapen. „Een von jo hett hunnert Schapen, seggt Jesus, und dor löppt hum een van weg. Lett he denn nich de negenunnegentich alleen up de Weid un söcht so lang nah dat een verloopen Schap, bitt he dat funnen hett?"
Schap worst du bloot in Kark nömt, anners nargends. Geihst verlorn, geltst blöd as`n Schap, düürst n' bitje meckern, ja - abers sast mitlopen, alltied achteran.
Un worum Schap? Givt doch klauker Deern. De sück torecht finden in us Welt. Adlers, Löwen, Edellachse - van mi ut ok Ringelduven or Katten. De kannst du utsetten, wor du wullt, se finden weer na Hus. Aber'n Schap verlöpt sück alleen woll söben Mal up Dag.
Worum verglickt Jesus us bloot mit Schapen und Kleengeld? Nich, wiel he uns lütjet maken un unner sien Duum holl'n will. All' gehörn to Christus. Dor ist geen Unnerscheed, geen unnen und boven. Unnen und boven dürt dat in Kark gor nich geven. Un in Kark dürt ok keeneen für doof verköfft worden. Nix dor: blöd as'n Schap, düürst n' bitje meckern, ja - abers anners mitlopen, alltied achteran. Nix dor.
Un doch verglickt Jesus us mit Schapen und mit Kleengeld. Ja, Adlers, Löwen, Edellachse or Ringelduven weern wir geern. Geern Wesen, de sück överall up't Welt torechtfinden.
Aber Jesus kennt ok de anner Siet: dat us Leven vull van Ratsels worden kann und ik nich mehr alleen torecht kom. Dat du nich mehr weist, wor di fastholln. Dat de Pien tonimmt. Un de Leevde schwigt. Dat de Grund unner di nogivt und du gien Stöön mehr hest. Dat wi us sülst verlesen (verlieren) könt.
Un ok, wenn dat nich so schlimm kumt: Jeder (elk) will de' tohörn. Keeneen will utsloten wesen. Viellicht erinnerst' di: wenn in Sport Mannschaften wählt wuur'n, denn reet man sück um de Starken un Besten, und de överbleeb'n, de wuur'n gar nich mehr wählt, bloot noch updeelt.
Ok in Danzschööltieden: wenn all' de annern to't Danzen upfordert wuur'n und du bleevst sitten (as Kerl bi't Damenwahl).
So geiht in't Leeven ümmerto: nich blot bi't Bewerbungen - worst du annohmen or nich - ümmerto geiht dat so.
Söcht worden, funnen worden, annohmen worden - dat brukt jeder (elk) Minsch. Wenn'n Kind Versteken spölt und nüms nah hum söcht - dat ist de Höll'. De heel Welt ist vull van Minschen, de funnen worn will'n.
Nich bloot de, de in Brasilien so recht gien Dack över't Kopp hebben. Wo vööl Minsken putzen sük ruut als weern se'n Ringelduv or'n Pfau un geven sük as'n Edellachs, winken mit groot Schiens, kieken dat Kleengeld abers scheel an und bedeln doch in de Deep van hör Haart: „Nehmt mi, nehmt mi, dat ik nich achterbliev".
„Un de Pharisäers un Schriftgelehrten fungen an to gnurren und to muulen und seggen: He kümmert sük um de Sünners un ett mit hör an een Disch."
T'is alltied de sülvig oll' Frag: Well dürt mit an Disch sitten? Un well nich? Well hört de to und well nich? Dat ist bit up dissen Dag de Frag tüschen Katholischen un Evangelischen: well dürt bi de Mahl Christi mit an' Disch? Un well nich? Dor stimmt wat nich. De krüzigt und upstahn Christus ladt in to sin Mahl und gien Kark!
„Un Jesus vertellte hör disse Geschicht to'n Verglik."
Jesus räseneert nich, he vertellt. He nimmt ok Striethammels mit rin in sien Vertellsels van de Schapen un van Kleengeld: Kiek mal, du wullt doch ok söcht worn, funnen worn, annohmen worn, du wullt de doch ok tohöhrn.
In' Bild utdrückt: Vör de Oogen van de Striethammels deckt Jesus sin Disch, an de se all sitten könt. „Kumm, sett di daal." De heel Welt ist vull van Minschen, de funnen worn will't. Ok du hörst de to. Keen een word utsloten. Bi Christus givt dat geen binnen un buten. „Kumm, sett di daal". Un Jesus schenkt vull in. De van Toll dürn sük hinsetten, de hör Landslü utnohmen hebben, Zöllner und Sünners, Pharisäers und Schriftgelehrten, lat' jo finden. Sett jo daal. Hört up, to räsoneern und alltied recht to hebben. Umkehrn heet: sük finnen laten.
„Un wenn he dat funnen hett, denn nimmt he dat up sien Schullers und he freit sück. Un wenn he dor tohuus mit ankummt, denn röppt he sein Frünnen und sein Nahverslüü tohoop und seggt: Freit jo mit mi, ik hebb min Schap weerfunnen, de mi weglopen was."
„Un wenn se de Sülvergroschen funnen hett, denn röpt se hör Fründinnen und Nahverschen tohoop und seggt: Freit jo mit mi, ik hebb min Sülvergroschen weer, de mi wegkaamen weer."
Dorum geiht dat: Um Freid (Bliedskup)! Freid (Bliedskup) över een, de weerfunnen is. Und disse Freid kann nich bi sük blieven. Freid mutt sük mitdeelen. „Frei di mit mi". Frünnen und Nahverslüü loopen tohoop. Deelt Freid ist dübbelde Freid. Dat ist wohr. Und dorum word de Freid nochmol verdübbelt: As up Eer, so ok in't Himmel:
„Jüstso geiht dat in Himmel to. Dor frei'n se sük mehr över een Sünner, de umkehren deit as över negenunnegentich fraame Lüü, de dat nich nödig hebben."
As up Eer, so ok in't Himmel: dor ist Freid (Bliedskup). Ok in Himmel komens all' tohoop. All komm'ns binanner mit de Engels.
Us Herrgott, de thront nich dor boven alleen up sin Stohl. Gott is so quicklebendig as'n Waterquell, de överströmt, as'n hell Lücht, de di ansteekt und dat Lücht wieder givt, quicklebendig as'n Windboej, de de Mief ut' Welt pusten deiht. Gott is keen Weltenlenker, de dor boven stief sitt und tokiekt, wat passert. He kummt andahl to Minsken as'n lütjet Kind in Bethlehem. He söcht, wat verlorn is. He brengt binanner, war utnanner loepen is. Un he makt de groot, de heel unnern sünt. Gott ist de, de Pingsten mit Bruusen und in Füürflammen kummt, so dat's all baff sünt, sük wunnern und seggen: wieso heebt wi, jeder (elk) van us, use Sprak hört, in de wi geborn sünt?
Ja, Gott versteiht ok platt. Und he kuert (proot; snackt) ok Platt. Abers versichtig: ik bün övertüügt - de Düwel kann ok Platt. Mit Platt küern (prooten; snacken) büst du noch nich up de beter Siet. Paas up: de Düwel kuert (proot; snackt) Platt, wiel he een Slickenrieder ist. De Düwel treckt Minsken dahl in de Schiet. Aber Gott küert (proot; snackt) Platt, weil he Minsken söcht, Minsken finnen will, annehmen will, so dat Fründen und Naverslüü tohoop komen und roepen: „Freit jo mit mi".
Dorum is us Gott - da weet de Sönndag no Pingsten besünners - so groot, dat wi hum nicht begriepen könt us Leven lang. Un he makt sük so lütjet as'n Kind un givt sük verlorn an't Krütz - dat wi dat ok nich begriepen könt. Un he is de Kraft, de Leven nej in us komen lett, wenn wi heel achterdahl sünt - Gott, Vater, Söhn und Hillige Geist. „Wo riek is Gott. Deep ist sin Wiesheit; deeper as dat Meer. Ut sin Hand kummt alls, um hum löpt alls to. Hum alleen steiht Ehr to, alltied und ewig" (nach Römer 11, 33ff).
Amen - dat ist Hebräisch und heet: das is wiß wohr!